In this fourth Larnaca Biennale, ´lines and traces´ will form the support upon which we can imagine metaphoric, symbolic and physical expressions of how we make sense of our world and our placement in it. From how lineages and traditions develop, how stories narrate, how thoughts are constructed, to how we move, how we connect and communicate, and how we create and produce meaning.
As humans, we are primarily sustained by our actions and our movements in life. What if we would imagine our world along lines and traces? As a start, we can think of how our repetitive movements over a territory would leave a trace on the natural landscape and how scraping over a surface could make our existence seen thousands of years later. Not only do the traces speak to us about our past, they also inform our future.
These lines become even more fascinating when they start reflecting connections between people: when the lines become an abstraction through which we communicate, but also a testament to our movement in history, a convergence or node.
Lines have proven to be able to become barriers, borders, demarcations, but can also become surfaces on which to thrive, as the warp and weft of a textile, or the build up of text and musical score. The word line etymologically stems from ´linen´, the spun thread of flax fibres, tightly twisted together. The concept of a line is most inspiring when it is conceived precisely as this: a connection, deeply intertwined relationships and a vehicle for exchange.
When talking about lines, here, it is important to challenge fixed views of the line as a (preferably straight) connection between points, or any hierarchical connotations of growth, development or stagnation, so persistent in contemporary Western thinking. The lines and traces addressed here are imagined as much more human, and therefore complex and contradictory in all their splendour. Most importantly, the line we imagine here is not finite, it is (re) produced as life itself is. In many cultures cosmological concepts are given form through line patterns, on bodies, objects and even in the landscape. It is this dynamic concept of lines and traces, conceiving them as carriers of meaning, that is central to this edition of the Biennale.
How can a simple line come to embody so much significance? By exploring terrains as vast as movement, language, writing, text, textiles, drawing, map making and topography, little by little a glimpse will unfold about how traces, lines, threads and their variations form a fundamental part of our existence.
In this concept Along Lines and Traces, our focus will lie on how thinking about lines can contribute to our understanding of our expressions of humanity in the world. How can the tactile, shapes, materials, and sensorial experiences reflect our inner world into the exterior? Can that which is unspoken reach us directly through an abstraction?
By inviting artists to present their work within this concept, a myriad of interpretations and materializations will emerge that will undoubtedly raise more questions than answers. It is up to the viewer to unravel what is presented in front of them and connect the dots, tie the knots, follow the line, weave the thread, tread the path, and make the connection
Ακολουθώντας ίχνη και γραμμές
Σε αυτή την τέταρτη Μπιενάλε της Λάρνακας, τα ίχνη και οι γραμμές θα αποτελέσουν την βάση πάνω στην οποία θα κληθούμε να φανταστούμε όλα εκείνα τα μεταφορικά, τα συμβολικά και τα υλικά σχήματα με τα οποία κατανοούμε τον κόσμο μας και τη θέση μας σε αυτόν. Από το πώς αναπτύσσονται οι γενεαλογικοί δεσμοί και οι παραδόσεις μας, το πώς διηγούμαστε τις ιστορίες μας, μέχρι το πώς δομούνται οι σκέψεις μας, πώς κινούμαστε, πώς συνδεόμαστε, πώς επικοινωνούμε μεταξύ μας και το πώς παράγουμε έννοιες.
Ως άνθρωποι υπάρχουμε κυρίως μέσα από τις πράξεις και τις κινήσεις μας στη ζωή. Τι θα γινόταν αν φανταζόμασταν τον κόσμο μας μέσα από γραμμές και ίχνη; Θα μπορούσαμε αρχικά να σκεφτούμε πώς οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις μας πάνω σε μια περιοχή αφήνουν ένα ίχνος στο φυσικό τοπίο και πώς αργότερα, το ξύσιμο αυτής της επιφάνειας μπορεί να κάνει την ύπαρξή μας ορατή χιλιάδες χρόνια αργότερα. Τα ίχνη δεν μιλούν μόνο για το παρελθόν μας, αλλά μας πληροφορούν και για το μέλλον μας.
Οι γραμμές γίνονται ακόμη πιο συναρπαστικές όταν αρχίζουν να αντανακλούν συνδέσεις μεταξύ των ανθρώπων: όταν δηλαδή γίνονται μια αφηρημένη έννοια μέσω της οποίας επικοινωνούμε, αλλά και μια μαρτυρία της κίνησής μας στην ιστορία, μια σύγκλιση ή ένας κόμβος.
Είναι αποδεδειγμένο ότι οι γραμμές μπορούν να γίνουν εμπόδια, σύνορα, οριοθετήσεις, αλλά μπορούν επίσης να γίνουν επιφάνειες πάνω στις οποίες δημιουργούνται και αναπτύσσονται καινούργια πράγματα, όπως το στημόνι και το υφάδι ενός υφάσματος, ή η δομημένη εξέλιξη ενός κειμένου ή μιας μουσικής παρτιτούρας. Η λέξη γραμμή ετυμολογικά προέρχεται από το ´linen´, το κλωσμένο νήμα από ίνες λιναριού, σφιχτά συστρεμμένες μεταξύ τους. Η έννοια της γραμμής γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρουσα όταν την αντιληφθούμε με αυτό ακριβώς τον τρόπο: δηλαδή ως μια σύνδεση βαθιά διαπλεκόμενων σχέσεων και ως μέσο ανταλλαγής.
Όταν μιλάμε για γραμμές, εδώ, δεν αναφερόμαστε φυσικά στις παγιωμένες απόψεις της γραμμής ως μια κατά προτίμηση ευθεία σύνδεση μεταξύ σημείων, ή στις οποιεσδήποτε ιεραρχικές διασυνδέσεις της με την ανάπτυξη, την εξέλιξη ή την στασιμότητα, έννοιες τόσο έντονες στη σύγχρονη δυτική σκέψη. Οι γραμμές και τα ίχνη στα οποία αναφερόμαστε είναι πολύ πιο ανθρώπινα, και ως εκ τούτου μετατρέπονται σε έννοιες πολύπλοκες και αντιφατικές σε όλο τους το μεγαλείο. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτές οι γραμμές δεν είναι πεπερασμένες αλλά (ανα)παράγονται όπως η ίδια η ζωή. Σε πολλούς πολιτισμούς οι κοσμολογικές έννοιες παίρνουν μορφή μέσα από μοτίβα γραμμών, σε σώματα, αντικείμενα, ακόμη και στο φυσικό τοπίο. Αυτή η δυναμική θεώρηση για τις γραμμές και τα ίχνη λοιπόν, που τα αντιλαμβανόμαστε ως φορείς εννοιών, γίνονται το κεντρικό στοιχείο αυτής της έκδοσης της Μπιενάλε.
Πώς μπορεί μια απλή γραμμή να ενσωματώσει τόση σημασία; Εξερευνώντας πεδία τόσο εκτενή όσο η κίνηση, η γλώσσα, η γραφή, το κείμενο, τα υφάσματα, το σχέδιο, η χαρτογράφηση και η τοπογραφία, ξεδιπλώνεται σιγά-σιγά μπροστά στα μάτια μας μια φευγαλέα εικόνα για το πώς τα ίχνη, οι γραμμές, τα νήματα και οι παραλλαγές τους, αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της ύπαρξής μας.
Με το σκεπτικό Ακολουθώντας ίχνη και γραμμές, το ενδιαφέρον μας θα επικεντρωθεί στο πώς η ιδέα των γραμμών μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση της έκφρασης της ανθρωπότητας στον κόσμο. Πώς μπορούν η αφή, τα σχήματα, τα υλικά και οι αισθητηριακές εμπειρίες να αντανακλούν προς τα έξω τον εσωτερικό μας κόσμο; Μπορεί το ανείπωτο να μας προσεγγίσει άμεσα μέσα από μια αφαίρεση;
Προσκαλώντας τους καλλιτέχνες να παρουσιάσουν το έργο τους στο πλαίσιο αυτής της έννοιας, θα προκύψουν μυριάδες ερμηνείες και υλοποιήσεις που αναμφίβολα θα εγείρουν περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις. Εναπόκειται στον θεατή να ξετυλίξει αυτό που παρουσιάζεται μπροστά του και να συνδέσει τις τελείες, να δέσει τους κόμπους, να ακολουθήσει τα γραμμές, να πλέξει το νήμα, να βαδίσει το μονοπάτι και να κάνει τη σύνδεση.